Metoda proporcjonalnego odliczenia jest jedną z dwóch metod unikania podwójnego opodatkowania. Drugą z nich jest metoda wyłączenia z progresją.
Obie metody dotyczą polskich rezydentów podatkowych, czyli osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Wyjaśnić należy, że za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Przy czym metoda unikania podwójnego opodatkowania – proporcjonalnego odliczenia dotyczy tych polskich rezydentów podatkowych którzy:
1. osiągają dochody ze źródeł położonych na terytorium Rzeczypospolitej polskiej oraz z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody wyłączenia z progresją lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
– dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.2
2. uzyskują wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W przypadku zastosowania metody proporcjonalnego odliczenia od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Co ważne, w sytuacji, gdy podatek dochodowy został zapłacony w obcym państwie, podatnik ma obowiązek jego odliczenia nawet w sytuacji, gdy spodziewa się uzyskać zwrot tego podatku w kolejnych latach.
Zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia wiąże się z możliwością skorzystania z instytucji ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W praktyce często używa się sformułowania, iż jest to ulga, która prowadzi do wyzerowania podatku. Przy czym takie sformułowanie straciło na aktualności z uwagi na ograniczenie wysokości ulgi abolicyjnej w stosunku do osób wykonujących prace na terytorium lądowym państw.
W przypadku np. marynarzy i pilotów, tj. osób wykonujących pracę poza terytorium lądowym, kwota odliczenia nie jest limitowana kwotą 1360 zł. Co istotne ulgi abolicyjnej nie stosuje się, gdy dochody uzyskane zostały w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. 2019 poz. 599).
Nadto możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej jest uzależniona od zapłaty podatku za granicą, ALE TYLKO w przypadku, gdy Rzeczypospolita Polska nie ma podpisanej z danym krajem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Dochody z pracy za granicą rozliczane przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia należy wykazać na formularzu PIT-36 oraz w załączniku PIT/ZG oraz w razie konieczności PIT/0.
Zastosowanie metody unikania podwójnego opodatkowania – odliczenia proporcjonalnego – wiąże się także z koniecznością comiesięcznego uiszczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przedmiotowy obowiązek wynika wprost z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Artykuł 44 ust. 1a wskazuje, iż „Podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników:
1) ze stosunku pracy z zagranicy,
2) z emerytur i rent z zagranicy,
3) z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4 i 6-9, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1
– są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a.”
Natomiast zgodnie z ust 7. ww. artykułu podatnicy, o których mowa w art. 3 ust. 1 (polscy rezydenci podatkowi, o których mowa powyżej), czasowo przebywający za granicą, którzy osiągają dochody ze źródeł przychodów położonych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, są obowiązani w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do kraju, wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy. Jeżeli termin płatności przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek jest płatny przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania.
Z powyższego wynika, iż podatnik osiągający dochód z zagranicy zobowiązany jest do uiszczenia bez wezwania organu podatkowego zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest to zatem sprecyzowany w przepisach prawa obowiązek ciążący na podatniku. Istnieje, jednakże możliwość, aby podatnik zwolnił się z ww. ciążącego na nim obowiązku poprzez złożenie wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Powyższe uprawnienie podatnika wynika expressis verbis z art. 22 § 2a Ordynacji podatkowej, który stanowi, iż „Organ podatkowy, na wniosek podatnika, ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu lub zysku przewidywanego na dany rok podatkowy.” O tym, że zaliczki są niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego może świadczyć okoliczność, że składając zeznanie podatkowe podatnik będzie miał prawo skorzystania z ulgi abolicyjnej.
Należy pamiętać, iż wniosek składa się przed terminem płatności zaliczki na podatek.
Zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia w odróżnieniu do zastosowania metody wyłączenia z progresją nakłada na podatnika szereg obowiązków. Jednocześnie jednak, w określonych sytuacjach, daje możliwość skorzystania z instytucji ulgi abolicyjnej, która prawidłowo zastosowana może spowodować wyzerowanie podatku.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w tematach związanych zastosowaniem metody propocjonalnego odliczenia, zachęcamy do skorzystania z usług Kancelarii Radcy Prawnego Natalii Zielmachowicz.
