Poznaj tajemnice lęborskiego czołgu [Zdjęcia]

Czołg-pomnik IS-2 znajdujący się w parku Chrobrego na stałe wpisał się w krajobraz miasta. Mijając go w drodze do pracy, szkoły, czy podczas spacerów mało kto zastanawia się jak i dlaczego się tam znalazł. Przypominamy jego historię.

Lęborski czołg ciężki IS-2, który znajduje się w parku Chrobrego jest polskim czołgiem pochodzenia radzieckiego, który powstał w odpowiedzi na niemieckie Pantery i Tygrysy. Egzemplarz stojący w parku służył w polskim wojsku, w 4. Pomorskim Pułku Czołgów Ciężkich, który w latach 1951 – 1956  stacjonował w Lęborku. To pancerne monstrum prawdopodobnie brało udział w kluczowych bataliach, w tym w zdobyciu Kołobrzegu i przełamaniu Wału Pomorskiego.

W celu uczczenia 25. rocznicy powstania Ludowego Wojska Polskiego, jesienią 1968 r. czołg IS-2 trafił do parku Chrobrego ze Słupska, stając się darem wojska dla mieszkańców Lęborka. W Polsce zachowało się jedynie jedenaście egzemplarzy tego modelu, z czego aż dwa znajdują się w Lęborku. Drugi na terenie 1.Lęborskiego Batalionu Zmechanizowanego im. gen. Jerzego Jastrzębskiego.

Czołg nie tylko wpisał się w krajobraz miasta na przestrzeni ponad pięćdziesięciu lat, ale także stał się najbardziej fotografowanym ruchomym zabytkiem Lęborka. Jednak to, co łączy się z historią Związku Radzieckiego, wciąż budzi kontrowersje. Dyskusja na temat przyszłości czołgu trwa od lat. Skojarzenia z Armią Czerwoną oraz kampania „Won z tym złomem z parku Chrobrego” są głosami opowiadającymi się za jego usunięciem. Czołg był wielokrotnie dewastowany i pomazany sprayem. Miasto rozważało przekazanie pojazdu któremuś z muzeów militarnych w Polsce.

O czołgu pisaliśmy w zeszłym roku, kiedy radni Platformy Obywatelskiej rozpoczęli zbieranie podpisów przeciwko pomysłowi dekomunizacji i likwidacji tego pomnika. Więcej o tym czytaj:
https://www.lebork24.info/2022/08/01/radni-po-zbieraja-podpisy-przeciwko-likwidacji-czolgu-w-leborku/

W ratowanie lęborskiego czołgu zaangażował się w 2013 r. Krzysztof Siwka – miejski radny i pasjonat historii. Dzięki jego, między innymi, staraniom zamontowano tablicę z objaśnieniem  historii i szlaku bojowego pojazdu. Czołg został na swoim miejscu. – Warto pamiętać, że mimo kontrowersji, pojazd ten, przede wszystkim, upamiętnia polskich żołnierzy oraz ich bohaterskie czyny. I tu, w Lęborku, jest jego dom – mówił wtedy radny.

W tym samym 2013 roku, czołg dzięki staraniom żołnierzy z 1. Batalionu Zmechanizowanego przeszedł renowację. Żołnierze zakupili farby, wyszlifowali i wymalowali pojazd..Obecnie zabytek jest w dobrym stanie, czysty i zadbany, a niedawno został po raz kolejny odrestaurowany. Turyści wciąż chętnie robią sobie przy nim zdjęcia. A głosy sprzeciwu co jakiś czas odzywają się na nowo.

Czołg w parku Chrobrego stanął w miejscu pomnika poległych w pierwszej wojnie światowej obywateli Lęborka, głównie żołnierzy niemieckich. Pomnik miał kształt podobny do altany i został odsłonięty w 1928 r.. Mieszkańcy nazywali go Walhallą, czyli siedzibą Odyna. Wyglądem i ideą nawiązywał bowiem do sagi o Odynie – Bogu Wojny.

O historii parku Chrobrego czytaj też:
https://www.lebork24.info/2023/08/13/poznaj-tajemnice-leborskiego-parku-chrobrego-zdjecia/

Pomnik miał wysokość 12 metrów i zbudowany był z granitowych bloków. Wieńczyła go kopuła, na której umieszczono rzeźbę przedstawiającą orła – symbol niemieckości. Centrum stanowił wykonany z granitu sarkofag oraz ozdobny stalowy hełm z mieczami oraz osiem krzyży (Eisernes Kreuz). Na sarkofagu widniała inskrypcja: „Uczyniliśmy to dla Was”. Wokół wznosiło się osiem połączonych łańcuchem z kutego żelaza filarów. Wejście przyozdobione było kotwicą i ognistym mieczem symbolizującym niemieckie prawo istnienia. Pomnik zwieńczony był szeroką wstęgą, na której złote litery tworzyły napis: „Z wdzięcznością składa cześć swym poległym bohaterom wojny światowej 1914-1918 miasto rodzinne Lębork”. Całość stała na cokole o wysokości 1,5 metra. Do wnętrza świątyni prowadziły schody, a platforma wyłożona była białym marmurem.

Po drugiej wojnie światowej pomnik został pozbawiony krzyży, orła i innych niemieckich elementów.  Nazywany romantycznie „Świątynią Dumania” lub po prostu altaną, stał aż do 1968 roku. Wtedy na jego miejscu pojawił się czołg IS-2, który stoi on na cokole dawnego pomnika (altany).