Wybierając się na spacer do lasu, warto wiedzieć, co możemy tam spotkać. I bynajmniej nie chodzi tu o drzewa lub grzyby. Mowa o wężach, które coraz częściej można spotkać w naszych lasach, a pełzające gady nie kojarzą się zwykle zbyt przyjaźnie. Zwracajmy uwagę na wygrzewające się gady, a przy spotkaniu z nimi po prostu nie przeszkadzajmy i odchodźmy. Leśnicy przygotowali krótką instrukcję, która pomoże w nauce, jak rozpoznawać poszczególne gatunki węży i wiedzieć, jakie zagrożenia są z nimi związane. Jak podkreślają eksperci od leśnej fauny, najczęściej występującym okazem jest beznoga jaszczurka, potocznie zwana padalcem. Nieco rzadziej możemy spotkać w lesie żmiję zygzakowatą, a w okolicach zbiorników wodnych nie powinien zaskoczyć nas widok zaskrońca.
Jedynym jadowitym wężem żyjącym w Polsce jest żmija zygzakowata. W związku z tym budzi powszechny strach, choć statystyki pokazują, że tak naprawdę liczba ukąszeń przez nią jest niewielka. Leśnicy zalecają jednak, żeby podczas wycieczek do lasu zakładać długie buty, które w zasadzie zabezpieczają przed ukąszeniami i minimalizują ryzyko ugryzień prawie do zera. Ulubionym środowiskiem żmii są polanki, podmokłe lasy, stosy kamieni na pograniczu pól i lasów, zwłaszcza w okolicach górzystych. Doskonałym miejscem rozrodu dla tych gadów mogą być przydomowe ogródki skalne, gdzie szczeliny między kamieniami stanowią schronienie, a z kolei warstwy trocin czy kory stwarzają im dobre warunki termiczne. Swoje ofiary żmija ocenia pod kątem własnych możliwości pokarmowych, dlatego nigdy nie ukąsi ona człowieka, jeśli ten nie da jej ku temu powodu. Atakuje zazwyczaj odruchowo, gdy nie ma możliwości ucieczki.
Ukąszenie żmii nie boli. Pozostają po nim dwa niewielkie ślady od zębów jadowych. Dopiero po 15-20 minutach zaczyna się ból i zawroty głowy. Jad żmii działa głównie na układ nerwowy. Dorosły, zdrowy człowiek powinien ukąszenie przeżyć bez większych komplikacji, choć niebezpieczne mogą być ukąszenia w twarz i szyję, z uwagi na szybkie przemieszczenie się jadu w krwiobiegu. Mogą one być rzeczywistym zagrożeniem życia dzieci, jako że toksyczność jadu jest odwrotnie proporcjonalna do wagi ciała ofiary. Jeśli dojdzie do ukąszenia, należy szybko podać surowicę w zastrzyku. Jad tego gada jest też niebezpieczny dla osoby będącej pod wpływem alkoholu. Zdarza się, że ugryzienie może też przyczynić się do śmierci. Na poniższej grafice zostały przedstawione najczęściej występujące węże w Polsce wraz z opisami ich wyglądu, sposobu poruszania się, ryzykiem ukąszenia czy aktywnością typową dla danego gatunku. Przypominamy też, że wszystkie gatunki polskich węży znajdują się pod ochroną!
