14/12/2024
Aktualności

Przed nami andrzejkowa noc – czas magii i wróżb. Kto z Was dziś wróży lub wybiera się na imprezę?

reklama
Przed nami andrzejkowa noc – czas magii i wróżb. Kto z Was dziś wróży lub wybiera się na imprezę?

Przypadające dziś andrzejki są okazją na zorganizowanie ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem. Wielu ludzi świętuje ten dzień, przeprowadzając też różne wróżby.

reklama

Andrzejki to wieczór wróżb i zabaw, które odbywają się w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja – pierwszego powołanego apostoła i brata św. Piotra. Zwyczaj ten wywodzi się z dawnych wierzeń pogańskich i ludowych i łączy elementy magii, przepowiadania przyszłości. Pierwsza polska wzmianka literacka o andrzejkach pojawiła się w 1557 roku za sprawą Marcina Bielskiego i jego moralitetu pt. „Komedyja Justyna i Konstancyjej”. 

Kiedyś wróżby andrzejkowe miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były tylko dla niezamężnych dziewcząt (męskim odpowiednikiem andrzejek były katarzynki). Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu. W czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach rówieśniczych panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę gromadzącą młodzież obojga płci.

Pochodzenie andrzejkowych wróżb matrymonialnych nie jest do końca znane – niektórzy autorzy wskazują na starożytną Grecję, podkreślając podobieństwo źródłosłowu imienia Andrzej (Andreas) i greckich słów aner, andros oznaczających męża, mężczyznę; inni odwołują się do kultu starogermańskiego boga Frejra, dawcy bogactw, bóstwa miłości i płodności.

Wśród indywidualnych wróżb i przepowiedni można spotkać taką, która mówi, że dawnej na Kresach Wschodnich dziewczyny wysiewały w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabiano męskimi spodniami, w nadziei, że sprowadzi to do domu kandydata na męża. Inna wróża mówiła o tym, że jeśli dziewczyna pościła przez cały dzień i modliła się do świętego Andrzeja, to we śnie mógł ukazać się jej przyszły ukochany. Natomiast jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w Wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe pójście za mąż.

Zbiorowe wróżby polegają na losowaniu przedmiotów o symbolicznym znaczeniu, np. listek oznaczał staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka – bliski ślub, różaniec – stan zakonny. Inną wróżbą jest wylewanie wosku na zimną wodę (często przez ucho od klucza) i wróżenie z kształtu zastygłej masy lub rzucanego przez nią cienia sylwetki przyszłego wielbiciela, akcesoriów związanych z jego zawodem itp. A jeszcze inną ustawianie od ściany do progu jeden za drugim butów zgromadzonych panien: ta, której but pierwszy dotarł do progu, miała jako pierwsza wyjść za mąż. W innej wróżbie uczestnicy zabawy pisali imiona na dwóch kartkach: imiona dziewczyn na jednej, a chłopców na drugiej. Potem dziewczyna przekłuwała z czystej strony kartkę z imionami chłopców tak, by ich nie widzieć. Dziewczyna miała potem wyjść za mąż za chłopca o imieniu, które przekłuła. Chłopcy natomiast przekłuwali kartkę z imionami dziewczyn.

Warto też przypomnieć kilka przysłów i powiedzeń związanych z imieniem Andrzej:
„Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży”, „Kiedy na Andrzeja poleje, cały rok nie w porę rolę moczy, suszy”, „Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja”, „Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja”, „Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście”, „Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja”, „Jeżeli na świętego Andrzeja wiatr i mgła, to od Bożego Narodzenia będzie sroga zima”, „Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota”.

reklama

Źródło: wikipedia.pl / Zdjęcie: gov.pl

reklama

Odpowiedz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *