Każdy z nas ma swoją tożsamość narodową, my na ten przykład jesteśmy Polakami, ale nasza tożsamość narodowa jest wielka i odświętna. Każdy potrzebuje tożsamości historycznej, także tej lokalnej, każdy chce wiedzieć, gdzie mieszka i skąd pochodzi. Należy szukać, odkrywać i uświadamiać ludziom, dlaczego tak ważne są dzisiaj dawne cmentarze, bo człowiek w codziennym życiu zwykle o tym nie myśli. Szkoły uczą nas też historii, ale tej dużej, wielkiej, o lokalnej przeszłości zwykle nie mówi się nic albo bardzo niewiele. I wcale nie dlatego, że się o tym mówić nie chce, ale najczęściej dlatego, że wiemy o tej lokalnej historii bardzo niewiele.
Cmentarze ewangelickie, błędnie zwane niemieckimi, a niekiedy i hitlerowskimi są już dzisiaj praktycznie zdewastowane i zapomniane. Pochówki na nich datowane są jednak na XIX i początek XX w. i nie powinny być w jakikolwiek sposób wiązane z II wojną światową. Takie miejsca dotyczą właśnie naszej lokalnej przeszłości, takie miejsca winno się ocalić od zapomnienia, a okoliczni mieszkańcy winni się włączyć w upamiętnianie „zmarłych” w ich wioskach i miejscowościach poprzez zapalanie zniczy i porządkowanie nagrobków, poprzez zwykłą ludzką pamięć, szczególnie w nadchodzący dzień Wszystkich Świętych.
Po 1945 roku w ówczesnym powiecie lęborskim znajdowało się ogółem 117 cmentarzy i 29 grobowców. W granicach dzisiejszego powiatu pozostało ich odpowiedni 49 i 18, z czego:
- w Gminie Cewice – 14 cmentarzy i 4 grobowce,
- w Gminie Nowa Wieś Lęborska – 11 cmentarzy i 4 grobowce,
- w Gminie Wicko – 15 cmentarzy i 4 grobowce,
- w Lęborku – 7 cmentarzy i 4 grobowce,
- w Łebie – 2 cmentarze.
Ile z tych cmentarzy i grobowców przetrwało do naszych czasów? Niewiele, a takich na których pozostały jeszcze jakieś nagrobki – jeszcze mniej. Tylko te nieliczne są dziś trochę lepiej zachowane, inne już znacznie gorzej, po większości nie ma już praktycznie śladu. Na wielu z nich nie zachowały się też jakiekolwiek metalowe elementy nagrobków (krzyże, łańcuchy, okucia itp.), które niegdyś zostały „oddane” na złom… Dlaczego tak się stało ?
Niegdyś Marszałek Józef Piłsudski powiedział… „Naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości” – słowa choć zostały wypowiedziane tak dawno, jakże aktualne są i dziś… Nigdy o nich nie zapominajmy.
Na zdjęciach poniżej… pozostałości cmentarze ewangelickiego w Komaszewie (gm. Wicko)
