Jedną z największych atrakcji Gminy Cewice jest założenie pałacowo-parkowe w Łebuni. To idealne miejsce dla tych, którzy chcą odpocząć w ciszy, z dala od nadmorskich kurortów, a jednocześnie chcących być blisko wybrzeża. Warto zatem nie tylko poznać historię tej miejscowości ale przede wszystkim odwiedzić któregoś dnia… sam pałac i przepiękny park. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1400 roku. Łebunia przez wiele stuleci tworzyła wraz z Cewicami i Maszewem klucz dóbr szlacheckich rodu von Grelle, W 1440 roku niejaki przedstawiciel ziemi lęborskiej o nazwisku Grzela, podpisał w Kwidzynie akt przystąpienia do antyniemieckiego związku miast i ziem pomorskich. Dziesięć lat później Grzela otrzymał w nadaniu Łebunię, Cewice i Maszewo. Ród Grzelów (von Grelle) dzierżawił Łebunię do lat 30-tych XIX wieku. Później właścicielami Łebuni były też rodziny Sarbskich i von Grumbkow. W 1784 r. w skład majątku wchodziły dwa folwarki: Łebunia i Łebuński Bór.
Nie wiadomo dokładnie, kiedy został tu wybudowany pierwotny budynek pałacu, cześć jego murów pochodzi częściowo z XVII w. Wskutek licznych późniejszych przebudów pałac zyskał neoklasycystyczny wygląd. W 1905 roku Robert Sinner, radca handlowy z Karlsruhe, zakupił majątki Maszewo, Łebunię i Cewice. Miał nimi zarządzać mąż jego córki Luise – Gustav Rodecker von Rotteck. W późniejszych latach majątek w Łebuni Robert Sinner przekazał swojej córce. Do momentu wkroczenia wojsk rosyjskich zarządcą majątku był pełnomocnik Luise von Rotteck – jej syn… Karl-Friedrich von Rotteck. Po 1945 roku w pałacu mieścił się PGR. Obecnie jest w rękach prywatnych. Dzisiaj to piękny obiekt z częścią hotelową, restauracją, strefą SPA… miejsce wielu imprez okolicznościowych, konferencji i warsztatów.
Posiadłość dworska posiada kształt zbliżony do prostokąta wydłużonego w osi płn.-zach., płd.-wsch. Jego powierzchnia wynosi 3,5 ha. Granice założenia wyznaczają: od wschodu szosa Lębork – Kartuzy, od południa droga łącząca Łebunię z Cewicami. Od zachodu granica biegnie ścieżką na krawędzi skarpy. Granice od północy wyznacza ogrodzenie folwarku. W kompozycji przestrzennej założenia wyróżnić można: część płn. – gospodarczą oraz płd. – ogrodową. Główny wjazd na teren usytuowany jest po stronie wschodniej. Jest to zachowana, historyczna brama o słupach ceglanych. Rozmieszczony na obrzeżach drzewostan podkreśla zachowane wnętrze ogrodowe. Część ogrodu, położoną na zach. od pałacu zajmowały ogródki warzywne. Teren ogrodu ma silne powiązane widokowe z otaczającym obrazem rolniczym. W panoramie roztaczającej się z terenu ogrodu wyróżniającym się elementem jest dobrze widoczna wśród pól kępa drzew. W niej usytuowany jest grób jednego z byłych właścicieli majątku – Udo Rotha.
W pobliżu pałacu – w jego płd. części – mieści się interesujący z uwagi na porastającą go florę park. Skład gatunkowy jest stosunkowo jednorodny i opiera się na rodzimych gatunkach drzew liściastych, wśród których zdecydowanie dominuje buk pospolity. W drzewostanie wyróżnia się grupa starych choin kanadyjskich, rosnąca po płd. stronie pałacu. Na terenie parku ok. 260 m na płd.-zach. od zabudowań dworskich, na zadrzewionym stoku rośnie uznany za pomnik przyrody dąb szypułkowy o obwodzie pnia 3,3 m, wysokości ok. 27 m oraz pierśnicy 1 m. Do pomników zalicza się również rosnący na zadrzewionej skarpie obniżającej się ku dopływowi Okalicy, ok. 300 m na płd.-zach. od zabudowań dworku, buk pospolity, którego obwód pnia wynosi 3,5 m, pierśnica 1,8 m, zaś wysokość ok. 25 m. Uznanym pomnikiem przyrody jest potężny, owocujący okaz bluszczu pospolitego, porastający fragment muru przy głównym wjeździe na posesję. Najliczniejszą grupę stanowią drzewa w wieku od 70 do 100 lat. Najstarsze drzewa, buki i lipy – kilka sztuk – osiągnęły wiek około 130 lat. Warstwa krzewów jest bardzo uboga. Niewielkie ich skupienia stanowią: śnieguliczka biała, rosnąca przy historycznym ogrodzeniu od strony szosy, oraz gęsta grupa bzu czarnego.
Źródło informacji i zdjęcia: palaclebunia.pl, cewice.pl, dipp.info.pl
