Herbarium Pomeranicum, czyli Wirtualny Zielnik Pomorza, powstaje w ramach projektu realizowanego na Uniwersytecie Gdańskim pt. „Herbarium Pomeranicum – digitalizacja i udostępnienie zbiorów herbariów jednostek akademickich Pomorza poprzez ich połączenie i udostępnienie cyfrowe”. Połączy zasoby zgromadzone przez cztery pomorskie zielniki. W ten sposób do wirtualnego zbioru trafi około pól miliona okazów roślin i grzybów.
W Katedrze Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody UG oraz Zielniku Uniwersytetu Gdańskiego UGDA zrealizowany został film – o projekcie finansowanym w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, o łącznej wartość ponad 25 mln. zł, opowiada Dziekan Wydziału Biologii, prof. dr hab. Dariusz Szlachetko.
Dzięki Herbarium Pomeranicum łatwy i szybki dostęp do wirtualnej kolekcji okazów roślin i grzybów – ułożonych, opisanych i sklasyfikowanych według określonych kryteriów, będzie miał każdy zainteresowany.
Projekt realizowany jest w partnerstwie trzech uczelni: Uniwersytetu Gdańskiego, Akademii Pomorskiej w Słupsku oraz Uniwersytetu Szczecińskiego. Zakłada połączenie czterech obecnie funkcjonujących zielników pomorskich (Herbarium Universitatis Gedanensis – UGDA, stanowiący własność Uniwersytetu Gdańskiego, Herbarium Slupensis – SLTC, własność Akademii Pomorskiej w Słupsku, Herbarium Stetinensis – SZUB, oraz Szczecińska Kolekcja Okrzemek SZCZ, stanowiące własność Uniwersytetu Szczecińskiego) w jeden wirtualny i udostępniony online zbiór zielnikowy.
Herbarium Pomeranicum zapewni dostęp nie tylko do kolekcji suchych okazów roślin i grzybów, ale także m.in. do zbiorów pędów drzew w stanie bezlistnym, kwiatów konserwowanych w alkoholu, rycin analitycznych gatunków cytowanych we florach afrykańskich i neotropikalnych, a także unikatowej literatury botanicznej, np. kilku wydań fundamentalnego dzieła Linneusza Systema vegetabilium (z XVIII i początku XIX w), czy flor ziem polskich (np. Jundziłła z początku XIX w, czy Wagi z połowy XIX w).
– Utworzenie wirtualnego zielnika pomorskiego umożliwi udostępnienie naukowcom na całym świecie, a także administracji państwowej, służbom państwowym, nauczycielom, uczniom oraz wszystkim zainteresowanym roślinami i grzybami, niezwykle cennych zbiorów botanicznych i mikologicznych pochodzących z Pomorza, a także wielu innych regionów świata. Łącznie zostanie zeskanowanych i udostępnionych w sieci blisko 500 tys. okazów – mówi dr Przemysław Baranow z Wydziału Biologii UG, jeden z wykonawców projektu.
Jak przekonują botanicy, rola zielników jako źródeł danych o zasobach przyrodniczych jest niezwykle istotna. Materiał zielnikowy odgrywa kluczową rolę w ocenie stopnia zagrożenia gatunków podczas opracowywania programów zachowania bioróżnorodności. Stanowi też jedyną formę dokumentacji okazów typowych i bardzo rzadkich gatunków roślin. Co istotne, zielniki umożliwiają również badanie składu chemicznego roślin i grzybów pod kątem ich właściwości istotnych z punktu widzenia medycyny i walki z chorobami nękającymi człowieka.
– Na świecie znaczenie zielników wciąż wzrasta. Oferują one nowe możliwości syntetycznych badań, które mogą rozwiązać ważne problemy społeczne m. in. związane ze zmianami klimatu, bezpieczeństwem żywnościowym i ochroną środowiska. Największe herbaria na świecie od dawna promują swoje kolekcje, a wraz z cyfryzacją i postępem technologicznym w dziedzinie obrazowania, biologii molekularnej i genetyki, zielniki stają się coraz bardziej wartościowe pod względem naukowym – mówi dr. Baranow. – Tworząc Herbarium Pomeranicum dołączymy do światowego trendu w badaniach nad bioróżnorodnością.
Dostęp do platformy Herbarium Pomeranicum będzie bezpłatny. Aby wyszukiwać i przeglądać zasoby zielników trzeba będzie spełnić zaledwie jeden warunek – posiadać dostęp do Internetu.
Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014-2020, Poddziałanie: 2.3.1 Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki. Jego łączna wartość to 25 065 886 zł, dofinansowanie ze środków europejskich w ramach POPC wynosi 21 213 259,49 zł brutto.
